Dla początkujących graczy na rynku Forex trudna może być mieszanka języka polskiego i angielskiego, może być trudne także zrozumienie, że handel na Forexie oznacza sprzedaż i kupno dokonywane w tym samym momencie. Jeśli kupujesz kilkadziesiąt sztuk akcji Amazona na zwykłej giełdzie, np. NYSE, to posiadasz akcje Amazona i czekasz, aż wzrośnie ich cena i sprzedajesz papiery wartościowe, by osiągnąć zysk. Jeśli chodzi o waluty to zakup jednej oznacza jednoczesną sprzedaż innej.
Dlatego mówimy, że jest to wymiana walut. Jeśli, np. kurs dolara wzrasta, to wartość drugiej waluty w stosunku do dolara spada.
Waluty na rynku Forex są pogrupowane w pary, których nazwy składają się z symboli kupowanej/sprzedawanej – czyli wymienianej – waluty. W slangu finansistów każda para ma przyporządkowane specjalne kody lub używa się skrótu oznaczającego konkretną parę. Podstawową walutą, względem której kwotowane są pozostałe jest dolar amerykański.
Dlaczego dolar amerykański odgrywa główną rolę? Gospodarka USA jest największą na świecie, a dolar amerykański podstawową walutą rezerwową utrzymywaną przez większość państw świata. Dolar amerykański jest także powszechnie używanym środkiem płatniczym przy wymianie handlowej.
Główne pary dolarowe:
- EUR/USD – strefa euro/USA, euro-dolar.
- USD/JPY – USA/Japonia, dolar-jen.
- GBP/USD – Wielka Brytania/USA, szterling dolar (zwana Sterling albo Cable).
- USD/CHF – USA/Szwajcaria, dolar-frank szwajcarski (zwana Swissy).
- USD/CAD – USA/Kanada, dolar-dolar kanadyjski (zwana Loonie).
- AUD/USD – Australia/USA – dolar australijski-dolar (zwana Aussie lub Oz).
Waluty krzyżowe
Interesującą alternatywę stanowią walutowe pary krzyżowe, czyli crossy. Cross to para walutowa, której dolar amerykański nie jest jej elementem. Cechą wyróżniającą są węższe widełki cenowe, czyli spread.
Crossy umożliwiają dokonywanie operacji bezpośrednich na walutach w celu osiągnięcia korzyści na podstawie pozytywnych informacji z rynku.
Możemy założyć, np. że z Twojej analizy stóp procentowych i stanu gospodarek wynika, że spośród wszystkich notowanych walut najgorsze szanse na zwiększenie swojej wartości ma jen. Więc jeśli chcesz wykorzystać nadarzającą się okazję, szukasz możliwości sprzedaży jena i zakupu innej waluty. Rozważasz zakup dolara amerykańskiego, czyli transakcje na parze USD/JPY (zakup USD, sprzedaż JPY), ale wtedy dochodzisz do wniosku, że prognozy dotyczące dolara także nie są specjalnie dobre, a przynajmniej niewiele lepsze niż dla jena. Dalsze analizy, np. oceny raportów dotyczących zyskowności inwestycji mogą doprowadzić Cię do wniosku, że najlepiej rysuje się przyszłość innej waluty, np. dolar australijski. Czyli będziesz chciał kupić parę AUD/JPY. Operacja ta będzie najwłaściwsza w przypadku stwierdzenia, że najlepsza przyszłość jest przed dolarem australijskim, a najgorsza przed jenem.
Crossy walutowe mogą przynieść bardzo wysokie zyski, szczególnie, gdy ogłaszane są zagraniczne fuzje lub przejęcia. Jeśli, np. brytyjski konglomerat kupuje kanadyjską fabrykę narzędzi, Anglicy mogą sprzedawać funty i kupować dolary kanadyjskie, które będą im potrzebne do zapłacenia właścicielowi fabryki. Kluczem do udanych operacji na rynku walutowym w reakcji na fuzje i przejęcia jest wiedza na temat tego, jak duża część ceny będzie wypłacana w gotówce.
Crossy z euro:
- EUR/CHF – Strefa euro/Szwajcaria – Euro-frank
- EUR/GBP – Strefa euro/Wielka Brytania – Euro-sterling
- EUR/CAD – Strefa euro/Kanada – Euro-dolar kanadyjski
- EUR/AUD – Strefa euro/Australia – Euro-Aussie
- EUR/NZD – Strefa euro/Nowa Zelandia – Euro-Kiwi
Crossy z jenem:
- EUR/JPY – Strefa euro/Japonia – Euro-jen
- GBP/JPY – Wielka Brytania/Japonia – Szterling-jen
- CHF/JPY – Szwajcaria/Japonia – Frank szwajcarski-Jen
- AUD/JPY – Australia/Japonia – Aussie-jen
- NZD/JPY – Nowa Zelandia/Japonia – Kiwi-jen
- CAD/JPY – Kanada/Japonia – dolar kanadyjski-jen
Crossy z funtem szterlingiem:
- GBP/CHF – Wielka Brytania/Szwajcaria – Szterling-frank szwajcarski
- GBP/CAD – Wielka Brytania/Kanada – Szterling-dolar kanadyjski
- GBP/AUD – Wielka Brytania/Australia – Szterling-Aussie
- GBP/NZD – Wielka Brytania/Nowa Zelandia – Szterling-Kiwi
Pozostałe crossy:
- AUD/CHF – Australia/Szwajcaria – Aussie-frank szwajcarski
- AUD/CAD – Australia/Kanada – Aussie-dolar kanadyjski
- AUD/NZD – Australia/Nowa Zelandia – Aussie-Kiwi
- CAD/CHF – Kanada/Szwajcaria – Dolar kanadyjski-frank szwajcarski
Pozycje krótkie i długie
Na rynku wymiany walut często określając typ pozycji, używa się tych samych terminów, które obowiązują na innych rynkach finansowych.
Pozycja długa – lub po prostu długa – jest to pozycja, na której dokonałeś zakupu waluty bazowej za walutę kwotowaną. Waluta bazowa to pierwsza wymieniona w parze walutowej, kwotowana – druga (np. w parze EUR/USD walutą bazową jest EUR, zaś kwotowaną USD). Kiedy zamykasz długą pozycję, musisz sprzedać to, co kupiłeś.
Pozycja krótka oznacza sprzedaż instrumentu, którego nie posiadamy. Na giełdzie papierów wartościowych jeśli pożyczamy akcje, to oznacza sprzedaż krótką, tak, żeby móc je sprzedać (płacąc marżę brokerowi, od którego pożyczamy akcje). Pozycja krótka, oznacza, że sprzedałeś parę walut, to znaczy zbyłeś walutę bazową i nabyłeś walutę kwotowaną. Jest to wymiana w odwrotnym kierunku. Oznacza to, że otworzyłeś lub zająłeś pozycję krótką i liczysz na odkupienie tej samej pozycji z zyskiem. Jeśli sprzedajesz pozycje po różnych kursach, skracasz pozycję.
Na innych rynkach spoza FX krótka sprzedaż jest ograniczona, ponieważ jest zbyt ryzykowna dla indywidualnych graczy. Na rynku walutowym pozycje krótkie występują równie często, co pozycje długie.
Kurs pary walutowej odzwierciedla stosunek wartości waluty bazowej do waluty kwotowanej i nie jest absolutną miarą wartości tego samego charakteru co, np. kurs akcji. Pamiętajmy, że wzrost kursu pary walutowej, jest tak samo prawdopodobny jak jej spadek, gdyż stosunek jednej waluty wobec drugiej może raz rosnąć, by za chwilę nagle zmaleć. Chcąc wykorzystać takie wahania, gracze na rynku walutowym wykorzystują pozycje krótkie, uzyskując zysk nawet wtedy, gdy kurs spada.
Wyrównywanie pozycji
Jeśli nie posiadasz żadnej pozycji rynkowej w danym momencie, oznacza to, że jesteś square lub flat (od angielskiego to square up – wyrównać rachunek). Wyrównanie pozycji, to czynność polegająca na zamknięciu otwartej pozycji. Jeśli posiadasz pozycję krótką, musisz otworzyć długą, która „zbilansuje” rachunek.
Zysk i strata
Sukces lub niepowodzenie traderzy oceniają w kategoriach zysku i straty (P&L; ang. profit & loss). Na rynku walutowym codziennie każda minuta oznacza konkretną stratę lub zysk.
Kiedy otwierasz internetowy rachunek u brokera, będziesz zobowiązany do wpłacenia gotówki w kwocie wystarczającej na zabezpieczenie transakcji, zgodnie z zasadami brokera. Depozyt początkowy stanowi podstawę do zabezpieczenia Twoich przyszłych transakcji. Internetowi brokerzy foreksowi nie wysyłają do klientów wezwania do uzupełnienia depozytu w odróżnieniu od transakcji dokonywanych na rynku kontraktów terminowych. Ustalają wskaźnik stosunku wartości środków będących na rachunku do otwartych pozycji.
Jeśli owy wskaźnik spada poniżej określonego poziomu, broker ma pełne prawo zamknąć Twoje pozycje bez uprzedniego informowania Cię. Może to zdarzyć się także, gdy posiadasz w swoim portfelu pozycje tracące na wartości.
Musisz upewnić się, że rozumiesz regulamin brokera dotyczący wymagań co do wysokości depozytu oraz automatycznego zamykania pozycji. Wymagania brokerów mogą różnić się w zależności od tego, czy operujesz na dużych, czy małych lotach (standardowe loty to 100 000 jednostek walutowych, małe loty to 10 000 jednostek walutowych).
Większość brokerów internetowych oferuje bieżącą rynkową wycenę wartości środków zgromadzonych na rachunku w czasie rzeczywistym. Jest to tzw. MTM (market-to-market), równanie do rynku, które pozwala ocenić niezrealizowaną wartość P&L w kontekście aktualnie możliwej ceny zamknięcia pozycji. Jeśli posiadasz, np. pozycje długie, kalkulacje będzie bazować na potencjalnie dostępnym kursie sprzedaży. Jeśli masz pozycje krótkie, uwzględnione zostaną w obliczeniach aktualne ceny zakupu pary.
Zrealizowane P&L to wartość netto wszystkich zysków i strat zamkniętych pozycji. Kwoty z kategorii niezrealizowanych P&L sumują się z wartością depozytu jeśli zamykasz całą pozycję, inaczej wyrównujesz ją. Jeśli zamkniesz część pozycji, dzieje się podobnie, tylko część niezrealizowanej straty lub zysku, pomniejsza lub powiększa stan depozytu. Jeśli masz otwartą pozycję, która wzrosła, wskaźnik niezrealizowanego P&L będzie dodatni i depozyt wzrośnie.
Obliczanie zysku i straty na podstawie pipsów
Obliczenie zysku i straty to proste obliczenia matematyczne, zależy to od rozmiaru pozycji i liczby pipsów, które tracisz lub zyskujesz. Pips to inaczej punkt bazowy, czyli najmniejsza jednostka zmiany kursu walutowego.
Niektórzy sądzą, że nazwa pips wywodzi się ze skrótu terminu percentage in point, ale inni sądzą, że może to być odpowiednik znanego na rynku obligacji bipa, czyli bps, inaczej basis point (punkt bazowy, 1/100 procenta).
Jednak rynek zmierza w stronę podzielenia pipsa na części i umożliwienia transakcji 1/10 pipsa, a połówki pipsa już są dostępne na rynku międzybankowym. Jednak by zrozumieć obliczenia pozostańmy przy jednostkach bazowych w całych pipsach. Większość kursów par walutowych podaje się w ciągach pięciocyfrowych, jednak wyjątkiem jest japoński jen. Ostatnia cyfra wyznacza pips.
Przykładowe kursy głównych par walutowych i crossów, z dnia 5.10.2020 z około godziny 16:00:
- EUR/USD: 1,1793
- USD/CHF: 0,9151
- GBP/USD: 1,2969
Jeśli w parze EUR/USD kurs pary walutowej zmienił się, np. z 1,1793 na 1,1799, to znaczy, ze wzrósł o 6 pipsów. Jeśli z 1,1793 spadł na 1,1715, to znaczy, że zmniejszył się o 78 pipsów. Dla pozycji 100 000 EUR/USD ruch o 6 pipsów przekłada się na 60 dolarów (100 000 EUR x 0,0006 = 60 USD). Dla pozycji o wielkości 50 000 EUR/USD ruch o 78 pipsów oznacza 390 dolarów (50 000 EUR x 0,0078 = 390 USD).
Plus lub minus, które pojawią się przed tymi kwotami zależy od typu posiadanej pozycji, krótkiej lub długiej. Jeśli krótką, wzrost kursu oznacza, że przed kwotą 60 dolarów pojawi się minus, jeśli długą, to właśnie zarobiłeś 60 dolarów. Jeśli chodzi o pary EUR/USD, to obliczenia są w miarę proste, szczególnie dla tych graczy, którzy na co dzień posługują się dolarami, gdyż wtedy jednostka wskaźnika P&L definiowana jest w USD.
Obliczenia USD/CHF wyglądają nieco inaczej. W tym przypadku walutą kwotowaną są franki. Jeśli kurs pary USD/CHF spadnie z 0,9151 na 0,9112, a ty posiadasz pozycję krótką 100 000 jednostek bazowych, to załapałeś się na spadek o 39 pipsów. Czyli zysk wynosi 390 franków szwajcarskich. Jeśli chcemy podzielić zysk na walutę bazową to dzielimy 390 CHF przez ostatni kurs pary (czyli 0,9112). Zysk wynosi około 428 franków.
Dobra wiadomość, jest taka, że obliczenia dotyczące zysków i strat zarówno zrealizowanych jak i niezrealizowanych są automatycznie przeprowadzane. Jednak aby optymalnie zarządzać ryzykiem i opracowywać optymalny skład portfela trzeba umieć obliczyć potencjalny zysk i stratę.
Zdjęcia na stronie i fanpage’u AS Computer Life zostały umieszczone legalnie z darmowego banku zdjęć: pixabay
Tekst Handel walutą na rynku Forex opracowany został przez Adama Stopę w oparciu o źródła:
- „Forex dla bystrzaków. Wydanie II” – Mark Galant, Brian Dolan.
Image by mohamed Hassan from Pixabay
